Czas na audyt wewnętrzny – czy komórki kontroli wewnętrznej są jeszcze potrzebne
Magdalena Stępień
Autorka jest członkiem Stowarzyszenia Audytorów Wewnętrznych Jednostek Sektora Finansów Publicznych oraz audytorem wewnętrznym w Państwowej Agencji Atomistyki
Wielu kierowników sektora jednostek finansów publicznych zastanawia się, czy audyt wewnętrzny jest potrzebny. Niniejsze opracowanie – bazując na obowiązujących regulacjach prawnych – pozwoli odpowiedzieć na to pytanie.
Takie lub podobne pytanie stawiają przed sobą kierownicy jednostek sektora finansów publicznych, w których funkcjonuje instytucjonalna kontrola wewnętrzna. Kontrolę wewnętrzną można podzielić na funkcjonalną oraz instytucjonalną. Podejście funkcjonalne do kontroli jest podejściem nowszym. Mechanizmy kontroli funkcjonalnej są wbudowane w realizowane w jednostce procesy, np. kontrola „na drugą rękę”, inwentaryzacja. Tworzenie natomiast komórek lub wydzielonych stanowisk do spraw kontroli wewnętrznej jest przykładem kontroli instytucjonalnej.
Obowiązek prowadzenia audytu wewnętrznego
Wymóg ustawy o finansach publicznych precyzyjnie wskazuje jednostki zobowiązane do prowadzenia audytu wewnętrznego, natomiast nierozwiązana wydaje się być sprawa pozycji i roli komórek kontroli wewnętrznej w tych jednostkach. Na pierwszy plan wysuwa się sprawa uchwalenia aktu prawnego w randze ustawy, który w sposób precyzyjny określiłby cele w działaniu instytucjonalnej kontroli wewnętrznej. Wydaje się, że wprowadzenie w życie aktu prawnego wyższego rzędu w znakomitej większości uregulowałoby i doprecyzowało zależności oraz różnice między kontrolą wewnętrzną i audytem wewnętrznym. Wówczas tworzenie struktur organizacyjnych w jednostkach sektora finansów publicznych nie miałoby podejścia fakultatywnego. Dla jednostek z sektora publicznego oznaczałoby to poprawę wydajności i jakości zarządzania oraz gospodarowania środkami publicznymi. Poza tym uregulowania legislacyjne zakończyłyby spekulacje na temat potrzeby funkcjonowania w jednostkach jednej tylko formy działań oceniających jakość systemów, tj. audytu wewnętrznego. W wielu jednostkach sektora finansów publicznych kontrola wewnętrzna jest odpowiednio umocowana w aktach wewnętrznych, a działanie samego systemu nie budzi zastrzeżeń. Można jednakże spotkać radykalne i odważne rozwiązania, gdzie kontrola wewnętrzna w jednostce zostaje np. zlikwidowana, połączona z działaniami audytu wewnętrznego lub zepchnięta na plan dalszy. Chcąc wyjaśnić i odpowiedzieć na zadane pytanie należy zdefiniować kontrolę wewnętrzną i audyt wewnętrzny oraz pokazać wzajemne zależności i mechanizmy działania.
Czym jest kontrola wewnętrzna
Odpowiednie zorganizowanie oraz potrzeba kontroli wewnętrznej samej w sobie była od zawsze w świadomości najwyższego kierownictwa. Definicja INTOSAI mówi, iż kontrola (…)
Dalsza część na stronie internetowej czasopisma >>RACHUNKOWOŚĆ FINANSOWA I AUDYT<<
