Odpowiedz na: zoz_moder

[wojtania]

Sądy, Ministerstwo Finansów, Urzędy i Izby Skarbowe sieją zamęt z NIPAmi i rozliczaniem podatku VAt pomiędzy zakładem budżetowym a urzędem gminy.

Dowodzi tego wyrok WSA w Białymstoku z dnia 8 lutego 2010 roku (I SA/Bk 564/09), w którym Sąd podziela stanowisko wyrażone w zaskarżonej interpretacji indywidualnej przez działającego z upoważnienia Ministra Finansów – Dyrektora Izby Skarbowej w B., z którego wynika iż: „Urząd gminy jest natomiast zorganizowanym zespołem osób i środków służących do pomocy organowi administracyjnemu. Urząd gminy jako jednostka pomocnicza służy do wykonywania zadań gminy oraz obsługi techniczno-organizacyjnej gminy. Biorąc pod uwagę nierozerwalne i niepodzielne powiązania podmiotowe gminy (miasta) i urzędu gminy, również na gruncie podatku od towarów i usług należy stwierdzić, iż nie występuje odrębna od podmiotowości gminy (miasta), podmiotowość urzędu gminy. Zatem urząd gminy działając w imieniu gminy realizuje zadania własne gminy.”

WSA w Białymstoku uznał ponadto iż: „Urząd gminy jest, zatem wyłącznie aparatem pomocniczym gminy, jednostką zapewniającą obsługę administracyjną, organizacyjną i techniczną wójta. Jest to zorganizowana struktura, której celem jest zapewnienie sprawnej realizacji zadań gminy. Powyższy pogląd zdaniem WSA jest akceptowany w orzecznictwie sądowo-administracyjnym, w którym wielokrotnie wskazywano, że podatnikiem podatku od towarów i usług jest gmina, która posiada osobowość prawną, a nie urząd gminy (np. wyroki NSA: z 18 listopada 2008 r., I FSK 1148/07, Wspólnota 2009/1/27, z 28 kwietnia 2009 r., I FSK 263/08, M.Podat. 2008/9/32, z 3 stycznia 2008 r., I FSK 116/07, M.Podat. 2009/9/39)”.

Izba Skarbowa, WSA i orzecznictwo nadal uważają iż urząd gminy jest aparatem pomocniczym organu i że nie występuje odrębna podmiotowość gminy i urzędu gminy.

A skoro nie występuje odrębna podmiotowość gminy i urzędu, skoro urząd jest wyłącznie aparatem pomocniczym gminy, jednostką zapewniającą obsługę administracyjną, organizacyjną i techniczną wójta to oczywiste jest, że urząd nie jest jednostką budżetową.

Absurd ten stanowi linię orzecznictwa Sądów wydających wyroki w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej. Powielanie zaś tego stanowiska w orzecznictwie, rażąco narusza postanowienia wszystkich dotychczas obowiązujących przepisów prawa budżetowego i ustaw o finansach publicznych. Z orzecznictwa tego w pewnym sensie wynika, iż jednostki sektora finansów publicznych tworzone są na mocy interpretacji Urzędów i Izb Skarbowych oraz powielanych orzeczeń Sądów Administracyjnych, a nie mocy przepisów ustawy o finansach publicznych i innych ustaw.

Rozwiązać problem podmiotowości podatkowej gmin można dokonać po zaznajomieniu się z artykułem 8 obecnie obowiązującej ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych (Dz.U.09.157.1240), jak również po przypomnieniu sobie artykułu 19 poprzedniej ustawy o finansach publicznych, tj. ustawy z dnia 30 czerwca 2005 roku o finansach publicznych (Dz.U.05.249.2104 z.p.zm.).

Z przepisów artykułu 8 obecnie obowiązującej ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych (i analogicznie wcześniej) jasno przecież wynika iż jednostki sektora finansów publicznych są tworzone w formach określonych w rozdziale 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych oraz, że jednostki sektora finansów publicznych mogą być tworzone na podstawie niniejszej ustawy albo na podstawie odrębnych ustaw.

Jasne stanie się zatem to, że urząd musi działać w formie organizacyjno-prawnej zdefiniowanej ustawą o finansach publicznych.

Niezbędne jest również przypomnienie sobie wydarzeń i przepisów z lat 80 i początku 90 ubiegłego stulecia na mocy których reaktywowano samorząd terytorialny w Polsce. Chodzi o to, że na swym pierwszym posiedzeniu w dniu 29 lipca 1989 roku nowo wybrany w 99% solidarnościowy Senat podjął jednogłośnie uchwałę oraz inicjatywę ustawodawczą o utworzeniu samorządu miast i wsi, która zapoczątkowała proces legislacyjny samorządu terytorialnego w Polsce. Rozpoczęcie działalności samorządu terytorialnego poprzedzone było czterema aktami prawnymi. Dwa z nich dotyczyły zmian w obowiązującej jeszcze konstytucji PRL umożliwiając opracowanie stosownych ustaw samorządowych, którymi były: ustawa z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie terytorialnym oraz ustawa z dnia 8 marca 1990 roku ordynacja wyborcza do rad gmin , które pozwoliły na przygotowanie i przeprowadzenie wyborów. Ustawa konstytucyjna z dnia 17 października 1992 roku o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym w celu usprawnienia działalności naczelnych władz Państwa (do czasu uchwalenia nowej Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej) postanowiła, że samorząd terytorialny jest podstawową formą organizacji lokalnego życia publicznego, a jednostki samorządu terytorialnego posiadają osobowość prawną jako istniejące z mocy prawa wspólnoty mieszkańców danego terytorium. Osobowość prawną otrzymała wówczas wspólnota samorządowa a nie urząd.

Ustawa z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie terytorialnym (Dz.U.90.16.95) wchodziła przecież w życie (zgodnie z artykułem 103) na zasadach określonych ustawą – Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym. Co widać i w obecnie obowiązującym artykule 103 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (Dz.U.01.142.1591 j.t. zp.zm.). W ustawie z dnia 10 maja 1990 roku Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz.U.90.32.191 z p.zm.) do dziś istnieje artykuł 24, z którego jasno wynikało i wynika, iż do czasu uchwalenia przez radę gminy regulaminu organizacyjnego urzędu gminy, urząd działał na podstawie statutu dotychczasowego urzędu terenowego organu administracji państwowej (patrz art. 139 ustawy z dnia 20 lipca 1983 roku o systemie rad narodowych i samorządu terytorialnego). Urzędy te działały przecież w latach 80 ubiegłego stulecia na podstawie statutów, które to statuty musiały być i były zgodne z obowiązującymi wówczas przepisami, w tym przepisami artykułu 8 ustawy z dnia 3 grudnia 1984 roku Prawo budżetowe (Dz.U.84.56.283 z p.zm.). Urzędy terenowych organów administracji państwowej jako państwowe jednostki organizacyjne, których dochody i wydatki objęte były budżetem w pełnej wysokości, a realizacja wydatków była niezależna od osiąganych przez nie dochodów, były jednostkami budżetowymi.

Urzędy terenowych organów administracji państwowej były zatem ustawowo utworzonymi państwowymi jednostkami budżetowymi, które z dniem wejścia w życie ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie terytorialnym na mocy artykułu 24 ustawy z dnia 10 maja 1990 roku Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych stały się samorządowymi jednostkami budżetowymi.

Urzędy te na początku lat 90 ubiegłego stulecia prowadziły przecież gospodarkę finansową na zasadach ówcześnie obowiązującego prawa budżetowego (zastąpionego później ustawą o finansach publicznych). Artykuł 17 odnoszący się do artykułu 15 ustęp 1 ustawy z dnia 5 stycznia 1991 roku Prawo budżetowe (Dz.U.91.4.18. z p.zm.) wyraźnie definiował status urzędu, czyli jednostki pokrywającej swoje wydatki z budżetu gminy i odprowadzającej dochody do budżetu gminy jako jednostki budżetowej. Ponadto zgodnie z art. 1 owej ustawy, to prawo budżetowe określało formy organizacyjno-prawne jednostek realizujących zadania objęte budżetem państwa i budżetami gmin. Urzędy gmin były zatem zgodnie z ówczesnym prawem budżetowym ustawowo utworzonymi jednostkami budżetowymi.

I są nimi nadal choćby dlatego, że przepisy przejściowe zawarte w ustawach zastępujących prawo budżetowe nigdy nie zmieniły ich statusu i statutu podobnie jak nigdy nie zrobiły tego organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego.

Teza iż urząd gminy nie jest jednostką budżetową, gdyż jest aparatem pomocniczym organu i że nie występuje odrębna podmiotowość gminy i urzędu gminy, na której to tezie opiera się orzecznictwo sądów administracyjnych i interpretacje organów podatkowych jest zatem błędna i wprowadza zamęt do systemu finansów publicznych.