A. Środowisko systemu kontroli finansowej
Standardy kontroli finansowej | Charakterystyka standardu | Szczegółowe wymagania standardu * Proszę o dostarczenie odpowiedzi jako załącznika | Tak(T) | Nie(N) | Uwagi: |
Uczciwość i wartości etyczne | 1. Pracowników charakteryzuje odpowiedni poziom osobistej i zawodowej uczciwości.
2. Kierownik jednostki wspiera i promuje wartości etyczne.
3. Kierownictwo i pracownicy są pozytywnie nastawieni do kf i wspierają ją. | 1. Czy wprowadzono kodeks etyczny ?
1. Czy w jednostce panuje klimat akceptacji dla wartości etycznych ?
1. Czy najwyższe kierownictwo: – demonstruje poparcie dla systemu kf, organizuje na ten temat szkolenia, narady ?- egzekwuje przestrzeganie procedur kf przez kierowników komórek i innych pracowników ? stosuje godziwe i wyważone środki i sposoby motywowania pracowników ? | |||
Kompetencje zawodowe pracowników | 1. Pracownicy legitymują się wiedzą, umiejętnościami i doświadczeniem, pozwalającymi na skuteczne i efektywne wypełnianie powierzonych zadań i obowiązków. 2. Kierownik jednostki zapewnia pracownikom niezbędne szkolenia.
3. W jednostce prowadzone są okresowe oceny pracowników dotyczące wykonywania przez nich zadań wynikających z zakresu ich obowiązków 4. Proces zatrudnienia powinien być prowadzony w taki sposób, aby zapewnić wybór najlepszego kandydata na dane stanowisko pracy. | 1. Czy pracownicy jednostki posiadają wiedzę, umiejętności i doświadczenie niezbędne do prawidłowego wykonywania zadań?
1. Czy został sporządzony odpowiedni plan szkoleń?
1.Czy zostały wprowadzone procedury i zasady dokonywania ocen pracowników ?
1. Czy zostały wprowadzone procedury i zasady dotyczące zatrudniania pracowników ? | |||
Struktura organizacyjna | 1. Struktura organizacyjna jest adekwatna do wielkości i charakteru jej działalności
2. Zakresy zadań, uprawnień i odpowiedzialności poszczególnych komórek organizacyjnych i stanowisk pracy są określone w formie pisemnej w sposób przejrzysty i spójny. | 1. Czy struktura organizacyjna ułatwia przepływ informacji? 1. Czy został określony w formie pisemnej: | |||
Identyfikacja zadań wrażliwych | Kierownik jednostki powinien zidentyfikować zadania, przy wykonywaniu których pracownicy mogą być szczególnie podatni na szkodliwe wpływy dla gospodarki finansowej oraz powinien ustanowić odpowiednie środki zaradcze mające ograniczyć możliwość występowania szkodliwych wpływów. | Czy zostały sporządzone w formie pisemnej: a) zestawienie zadań wrażliwych, czyli takich, przy których pracownicy mogą być szczególnie podatni na wpływy szkodliwe dla gospodarki finansowej ? b) procedury służące realizacji środków zaradczychoraz zapoznano z nimi pracowników realizujących zadania wrażliwe i ich przełożonych ? | |||
Powierzenie uprawnień | Powierzone obowiązki i uprawnienia są adekwatne do wagi podejmowanych decyzji i związanego z nimi ryzyka. Przyjęcie obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności jest potwierdzane przez pracownika podpisem. | 1. Czy powierzenie uprawnień lub obowiązków dokonywane jest w drodze pisemnej ? (np. w formie upoważnienia czy pełnomocnictwa). 2. Czy w jednostce prowadzony jest rejestr udzielonych upoważnień i pełnomocnictw ?. 3. Czy powierzenie obowiązków i odpowiedzialności głównemu księgowemu w zakresie gospodarki finansowej, rachunkowości i kf zostało precyzyjnie określone a przyjęcie ich zostało potwierdzone podpisem głównego księgowego ? 4. Czy każdy pracownik jest świadomy swoich uprawnień, obowiązków i odpowiedzialności w zakresie wykonywanej pracy oraz obowiązków związanych z kf ? |
B. Zarządzanie ryzykiem
Standardy kontroli finansowej | Charakterystyka standardu | Szczegółowe wymagania standardu * Proszę o dostarczenie odpowiedzi jako załącznika | Tak(T) | Nie(N) | Uwagi: |
Monitorowanie realizacji zadań | 1. Najwyższe kierownictwo ustaliło realistycznie ogólne cele jednostki oraz cele szczegółowe dla poszczególnych komórek organizacyjnych.
2. Przyjęcie rocznego planu pracy jednostki zawierającego poszczególne cele i zadania, komórki odpowiedzialne za ich realizację oraz zasoby. 3. Osoby odpowiedzialne za osiągnięcie celów monitorują stopień ich realizacji za pomocą mierzalnych wskaźników, mierników względnie sprecyzowanych kryteriów. | 1. Czy najwyższe kierownictwo ustaliło i przedstawiło w formie pisemnej realistycznie ogólne cele jednostki co najmniej na bieżący rok i przejmuje odpowiedzialność za ich osiągnięcie ?, w szczególności czy: – cele są jasne i zgodne z zadaniami określonymi przez przepisy prawa i statut ?, 2. Czy ustalone zostały realistyczne cele szczegółowe dla poszczególnych komórek organizacyjnych ?, w szczególności czy: Czy zapewniono zasoby osobowe, finansowe i rzeczowe niezbędne jednostkom oraz komórkom organizacyjnym odpowiedzialnym za realizację celów i zadań cząstkowych wynikających z planu pracy jednostki ?. 1. Czy Kierownik, jednostki regularnie otrzymuje i analizuje raporty lub sprawozdania zawierające informacje o stopniu realizacji poszczególnych zadań cząstkowych ?. 2.Czy w zależności od poziomu ryzyka związanego z realizacją poszczególnych celów podejmuje działania w celu zaradzenia zidentyfikowanym zagrożeniom w realizacji zadań ?. | |||
Identyfikacja ryzyka | Systematyczne, nie rzadziej niż raz w roku, dokonywanie identyfikacji zewnętrznego i wewnętrznego ryzyka dotyczącego funkcjonowania jak i poszczególnych programów, projektów i zadań. Ponawianie identyfikacji ryzyka przy każdej zmianie warunków. | 1. Czy Kierownik jednostki zapewnia przeprowadzanie systematycznej identyfikacji ryzyka ?, w szczególności czy: a) metoda identyfikacji jest spójna w całej jednostce, a sposób w jaki dokonuje się identyfikacji ryzyka jest zakomunikowany właściwym pracownikom ?, 2. Czy identyfikuje się zarówno ryzyko dotyczące całej jednostki, jak i ryzyko odnoszące się do każdego istotnego obszaru jej działalności, programu czy projektu ? [Na identyfikowane ryzyka mają wpływ czynniki ryzyka o charakterze zewnętrznym, wewnętrznym, finansowym, wynikające z prowadzonej działalności (operacyjnym), związane z zarządzaniem itd.] | |||
Analiza ryzyka i podejmowanie działań zaradczych | Systematyczne poddawanie zidentyfikowanego ryzyka analizie ryzyka w celu określenia możliwych skutków i prawdopodobieństwa wystąpienia danego ryzyka. Określenie akceptowanego poziomu ryzyka, a także działań, które należy podjąć w celu zmniejszenia danego ryzyka do poziomu akceptowanego. | 1. Czy analiza ryzyka obejmuje: 2. Czy został wyznaczony akceptowalny poziom ryzyka. 3.Czy zostały zaplanowane i wdrożone odpowiednie działania w stosunku do każdego zidentyfikowanego ryzyka, które nie może być przez jednostkę zaakceptowane ?, w szczególności czy: a) zarządzający określił rodzaj reakcji w stosunku do danego ryzyka (np. przeniesienie, tolerowanie, działanie, wycofanie się) i odpowiednie działania w stosunku do każdego ryzyka zgodnie z ustalonym rodzajem reakcji ?, 4.Dla każdego ryzyka został ustalony „właściciel”, czyli osoba odpowiedzialna za zarządzanie tym ryzykiem ?, w szczególności czy: – „własność” danego ryzyka , stosownie do jego istotności, została określona na odpowiednim szczeblu zarządzania ?, 5.Czy w jednostce funkcjonują mechanizmy przewidywania, identyfikacji i reagowania na rutynowe istotne zmiany warunków, w których funkcjonuje jednostka i z których wynikają ryzyka rozpatrywane na odpowiednio wysokim szczeblu zarządzania ?, 6. Jeśli tak, to jakie są to mechanizmy.? * |
C. Informacja i kominikacja
Standardy kontroli finansowej | Charakterystyka standardu | Szczegółowe wymagania standardu * Proszę o dostarczenie odpowiedzi jako załącznika | Tak(T) | Nie(N) | Uwagi: |
Bieżąca informacja | Kierownictwo oraz pracownicy otrzymują, w odpowiedniej formie i czasie właściwe i rzetelne informacje potrzebne im do wypełniania obowiązków, w szczególności wynikających z przyjętego systemu kontroli finansowej. | 1. Czy najwyższemu kierownictwu przekazywane są wszelkie informacje, które mogą mieć znaczenie dla osiągnięcia celów jednostki ?, w szczególności czy: a) informacje wewnętrzne istotne dla osiągnięcia celów jednostki, zwłaszcza celów krytycznych, są identyfikowane i regularnie przekazywane kierownictwu ?, 2. Czy kierownicy na każdym szczeblu zarządzania oraz pracownicy otrzymują we właściwej formie i czasie odpowiednie i rzetelne informacje potrzebne im do wypełniania obowiązków w szczególności wynikających z przyjętego systemu kf ?, w szczególności czy: a) informacje otrzymywane przez kierownictwo i pracowników są odpowiednie, tzn. zakres otrzymywanych informacji jest adekwatny do zadań tych osób i podejmowanych przez nich decyzji ?, | |||
Efektywny system komunikacji wewnętrznej | Są zapewnione skuteczne mechanizmy (sposoby) przekazywania ważnych informacji w obrębie struktury organizacyjnej. | 1. Czy Kierownik jednostki zapewnia mechanizmy łatwego przepływu informacji zarówno w kierunku pionowym jak i poziomym ? 2. Czy w jednostce zapewniono kanały komunikacji dla przekazywania informacji o potencjalnych nieprawidłowościach ?, w szczególności czy: a) pracownicy mają zapewnioną możliwość komunikacji z osobą na wyższym poziomie zarządzania nie tylko przez bezpośredniego przełożonego ?, 3. Czy Kierownik jednostki na bieżąco informuje kierowników komórek organizacyjnych o stanie realizacji zadań, ryzykach, większych inicjatywach i innych ważniejszych zdarzeniach ?. 4. Czy system komunikacji wewnętrznej gwarantuje, że każdy pracownik rozumie cele systemu kf, sposób jego funkcjonowania, a także swoją rolę i odpowiedzialność w tym systemie ?. | |||
Komunikacja zewnętrzna. | Zapewnienie efektywnego system komunikacji z zewnętrznymi podmiotami. | Czy Kierownik jednostki zapewnia funkcjonowanie efektywnego systemu komunikacji z zewnętrznymi podmiotami, które mogą mieć znaczący wpływ na osiąganie celów przez jednostkę ?, w szczególności czy: a) funkcjonują otwarte i efektywne kanały komunikacji z klientami, dostawcami, ekspertami, organami kontroli ?, |
D. Mechanizmy kontroli finansowej
Standardy kontroli finansowej | Charakterystyka standardu | Szczegółowe wymagania standardu * Proszę o dostarczenie odpowiedzi jako załącznika | Tak(T) | Nie(N) | Uwagi: |
Dokumentacja systemu kontroli finansowej | System kontroli finansowej jest rzetelnie dokumentowany i na bieżąco aktualizowany. | Czy system kf jednostki, w tym procedury, instrukcje, wytyczne kierownictwa, zakresy obowiązków jest rzetelnie dokumentowany i dokumentacja ta jest łatwo dostępna dla wszystkich pracowników, którym jest niezbędna ?, w szczególności czy: a) jest prowadzona w formie pisemnej ?, | |||
Dokumentowanie i rejestrowanie operacji finanso-wych i gospoda-rczych. | Wszystkie operacje, są rzetelnie i bezzwłocznie dokumentowane, rejestrowane, oraz prawidłowo klasyfikowane | Czy wszystkie operacje, są rzetelnie i bezzwłocznie dokumentowane, rejestrowane, oraz prawidłowo klasyfikowane ?, w szczególności czy: a) dokumentacja operacji jest pełna ?, | |||
Zatwierdzanie operacji finansowych | Wszystkie operacje finansowe i gospodarcze są zatwierdzane przed ich realizacją oraz wykonywane wyłącznie przez osoby do tego upoważnione. | 1.Czy Kierownik jednostki lub upoważnieni przez niego pracownicy zatwierdzają (autoryzują) wszelkie operacje gospodarcze i finansowe przed ich realizacją ?, w szczególności czy: a) zatwierdzaniu podlegają wszelkie wydatki przed ich dokonaniem oraz wszelkie zobowiązania przed ich zaciągnięciem ?, 2. Czy czynności związane z realizacją operacji finansowej lub gospodarczej są wykonywane wyłącznie przez osoby do tego upoważnione ?. | |||
Podział obowiązków | ● Kluczowe obowiązki dotyczące prowadzenia, zatwierdzania, rejestrowania i sprawdzania operacji finansowych i gospodarczych są rozdzielane pomiędzy różne osoby. ● Prowadzenie i aktualizacja wykazu obowiązków które powinny podlegać rozdzieleniu. | Czy kluczowe obowiązki dotyczące prowadzenia, zatwierdzania, rejestrowania i sprawdzania operacji finansowych i gospodarczych i innych zdarzeń są rozdzielane pomiędzy różne osoby ?, w szczególności czy: a) każdą operację finansową lub gospodarczą prowadzą w miarę możliwości co najmniej dwie osoby ?, Czy sporządzono zestawienie obowiązków, które muszą być rozdzielone pomiędzy różnych pracowników , z uwzględnieniem obowiązków i odpowiedzialności głównego księgowego określonych w przepisach prawa ?. | |||
Nadzór | Wykonywanie nadzoru w ramach hierarchii służbowej w celu zapewnienia, realizacji zadań zgodnie z przyjętymi procedurami. | Czy prowadzony jest właściwy nadzór w ramach hierarchii służbowej, w zakresie zadań związanych z kontrolą finansową ?, w szczególności czy: a) przełożeni w jasny sposób komunikują podległym pracownikom zakres ich obowiązków i odpowiedzialności (na piśmie) ?, | |||
Rejestrowanie odstępstw | Uzasadnianie, dokumentowanie i zatwierdzanie wszystkich przypadków w których ze względu na nadzwyczajne okoliczności odstąpiono od obowiązujących procedur, instrukcji i czy wytycznych. | 1. Czy wszystkie przypadki, w których ze względu na nadzwyczajne okoliczności odstąpiono od procedur, instrukcji lub wytycznych dotyczących kontroli finansowej , są uzasadniane, dokumentowane, i zatwierdzane przez kierownika jednostki lub upoważnionego pracownika ?. 2. Czy w systemie kf istnieją odpowiednie postanowienia dotyczące sposobu postępowania w sytuacjach wyjątkowych; zapewnia się odpowiednie mechanizmy mające na celu zachowanie ciągłości operacji w każdym czasie i okolicznościach ?. | |||
Ciągłość działania | Zapewnienie mechanizmów mających na celu utrzymanie ciągłości działania, a w szczególności wykonywanie operacji finansowych i gospodarczych w każdym czasie i w każdych okolicznościach. | 1.Czy zapewnia się odpowiednie mechanizmy mające na celu zachowanie ciągłości operacji finansowych i gospodarczych w każdym czasie i okolicznościach ?, w szczególności czy: a) zidentyfikowano pracowników , którzy z uwagi na swoją szczególną wiedzę, doświadczenie lub umiejętności posiadają kluczowe znaczenie w działalności jednostki, określono i wdrożono odpowiednie środki zaradcze ?, 2.Czy zapewnione są odpowiednie mechanizmy w celu utrzymania ciągłości działania systemów informatycznych, baz danych i aplikacji, w szczególności czy: a) opracowano plan bezpieczeństwa informatycznego; plan jest okresowo aktualizowany ?, | |||
Ograniczenie dostępu do zasobów | Dostęp do zasobów finansowych, materialnych i informacyjnych mają wyłącznie osoby upoważnione i odpowiedzialne za właściwe wykonywanie i ochronę zasobów, okresowe porównywanie stanu rzeczywistego zasobów z ich stanem ewidencyjnym. | 1.Czy w jednostce wprowadzono odpowiednie środki ograniczenia i kontroli dostępu do budynków, obiektów i pomieszczeń oraz środki ich ochrony ?, w szczególności czy: a) dostęp osób spoza jednostki do siedziby i innych obiektów jest ograniczony i kontrolowany ?, 2.Czy w jednostce funkcjonują odpowiednie mechanizmy w celu zapewnienia ochrony zasobów materialnych i ich właściwego wykorzystania ?, w szczególności czy: a) zostały wprowadzone i zakomunikowane wszystkim pracownikom zasady i procedury dotyczące gospodarki zasobami jednostki, ich właściwego wykorzystania i ochrony ?, 1. Zasoby jednostki o szczególnym znaczeniu dla gospodarki finansowej, są odpowiednio chronione a dostęp do nich jest ograniczony do uprawnionych osób i kontrolowany ?, w szczególności czy: a. wprowadzono zasady i procedury ochrony zasobów o szczególnym znaczeniu dla gospodarki finansowej jednostki ?, 2. Czy dostęp do zasobów informatycznych jednostki mają wyłącznie uprawnione osoby ?, w szczególności czy: a. wprowadzono zasady i procedury ochrony zasobów informatycznych jednostki ?, |
E. Ocena i audyt wewnętrzny
Standardy kontroli finansowej | Charakterystyka standardu | Szczegółowe wymagania standardu * Proszę o dostarczenie odpowiedzi jako załącznika | Tak(T) | Nie(N) | Uwagi: |
Ocena systemu kontroli finansowej | Monitorowanie skuteczności systemu kontroli wewnętrznej oraz bieżące rozwiązywanie zidentyfikowanych problemów. | 1. Czy wprowadzono zasadę ciągłej bieżącej oceny przyjętego systemu kontroli i jego poszczególnych elementów, w ramach swoich obowiązków, przez kierownictwo jednostki, jak i pracowników ?. 2.Czy Kierownik jednostki stale ocenia funkcjonowanie systemu kontroli finansowej i jego elementów, a zidentyfikowane problemy są na bieżąco rozwiązywane ?, w szczególności czy: a) zidentyfikowano procesy krytyczne w działalności jednostki, niedoskonałości w systemie kf, które w pierwszej kolejności powinny być poddane przeglądowi i ocenie ?; opracowano plan oceny systemu kontroli dla tych procesów ?, 3. Czy spotkania z pracownikami są źródłem informacji zwrotnej dla zarządzających, czy kf jest skuteczna ?. w szczególności czy: a) informacje te wykorzystywane są przez kierownictwo w celu identyfikacji wad lub niedoskonałości systemu kf ?, | |||
Audyt wewnętrzny | Badanie i niezależna, obiektywna ocena systemu kontroli, jego elementów składowych, oraz wykonywanie czynności o charakterze zapewniającym i doradczym przez audytora wewnętrznego w celu zapewnienia kierownictwu racjonalnej informacji, iż mechanizmy kontroli wewnętrznej funkcjonują prawidłowo i zabezpieczają realizację założonych celów. | 1.Czy prowadzona jest obiektywna i niezależna ocena systemu kontroli finansowej i jego elementów przez audytora wewnętrznego, w szczególności czy audyt wewnętrzny prowadzi się na podstawie rocznego planu audytu na podstawie analizy ryzyka ?, 2. Czy w jednostce funkcjonują odpowiednie mechanizmy w celu zapewnienia szybkiej reakcji na wnioski wynikające z przeprowadzonego audytu wewnętrznego ?, w szczególności czy: a) Kierownik jednostki i kierownicy audytowanych komórek w krótkim czasie zapoznają się i analizują wyniki audytu wewnętrznego ?, |
Objaśnienie użytych znaków, skrótów i pojęć
X | Dla pytań zamkniętych oznacza odpowiedź tak lub nie |
X | Dla pytań otwartych oznacza, że nie udziela się odpowiedzi tak/nie |
Standardy kontroli finansowej | Standardy kontroli finansowej w jednostkach sektora finansów publicznych stanowiące załącznik do Komunikatu nr 1 Ministra Finansów z dnia 30 stycznia 2003 r. |
Jednostka | |
Kierownik Jednostki | |
kf | Kontrola finansowa |
Sygn. | Odwołanie się do innego dokumentu roboczego o wskazanej sygnaturze |
dla mnie wszystko co dotyczy audytu ma dużą wartośc poznawczą, dzięki serdeczne 🙂