Strategia Sprawne Państwo 2020, a przyszłość audytu wewnętrznego

[kikcloud]

2.3.6. Efektywny nadzór, kontrola i audyt wewnętrzny.
Nadzór, kontrola instytucjonalna, audyt wewnętrzny, czyli funkcje kontrolno-oceniające, powinny działać w sposób zharmonizowany i efektywny na wszystkich wskazanych poziomach oraz powinny wspierać Prezesa Rady Ministrów, ministrów i kierowników jednostek w efektywnej i skutecznej realizacji celów i zadań. Wzmocnienie wymienionych funkcji w administracji rządowej w pierwszym etapie polegać będzie na budowie współpracy i koordynacji pomiędzy audytem wewnętrznym i kontrolą instytucjonalną. Zharmonizowanie zadań audytu wewnętrznego i kontroli instytucjonalnej umożliwi uzyskanie efektu synergii i racjonalne wykorzystywanie zasobów. Wstępne opinie na temat integracji służb audytu wewnętrznego i kontroli instytucjonalnej pokazują, że możliwa jest konsolidacja tych służb, jednak wymaga ona wieloaspektowych analiz oraz przeglądu dorobku innych krajów w tej dziedzinie.
Podjęte zostaną działania w celu wypracowywania kierunków rozwoju audytu wewnętrznego i kontroli instytucjonalnej, a być może także innych funkcji, w tym ewaluacji, o jakie należałoby uzupełnić istniejący system. Służby kontroli i audytu wewnętrznego wraz z funkcją ewaluacji powinny być efektywnie wykorzystane w tworzonym systemie oceny funkcjonowania Państwa. Tym samym, przedmiotem dalszych analiz będzie wypracowanie optymalnego modelu jednolitej koordynacji kontroli zarządczej, kontroli instytucjonalnej i audytu wewnętrznego.

To jest „wyimek” ze Strategii Sprawne Państwo 2020.

Nie wiem jak Was, ale mnie trochę przeraża tekst „Wstępne opinie na temat integracji służb audytu wewnętrznego i kontroli instytucjonalnej pokazują, że możliwa jest konsolidacja tych służb” ❗
Ciekaw jestem, która z organizacji audytorów wewnętrznych wyraziła taką opinię ❓

[wojak]

[kikcloud]

Szanowne Koleżanki i Koledzy!
Ponieważ widzę, że temat nie wzbudził większego zainteresowania postaram się nieco szerzej określić, co bulwersuje mnie tak w tym zapisie.

Teza
Łączenie audytu wewnętrznego i kontroli zewnętrznej czy wewnętrznej w jedna komórkę organizacyjną jest nie tylko niezgodne z samą ideą i rolą audytu wewnętrznego wyrażoną w przyjętych przez Polskę Międzynarodowych Standardach Profesjonalnej Praktyki Audytu Wewnętrznego, ale również z zapisami zawartymi w ustawie o finansach publicznych oraz interpretacjami i stanowiskami w tym zakresie (między innymi również Ministerstwa Finansów).

Dowód
Aktualnie obowiązująca ustawa o finansach publicznych dla zapewnienia niezależność audytora wewnętrznego zawiera następujące regulacje dotyczące podległości audytu wewnętrznego. Zgodnie z art. 277 ust. 1 ustawy o finansach publicznych tworzy się jednoosobowe lub wieloosobowe komórki audytu wewnętrznego. Ich statut określają przepisy:
1. art. 272 ustawy o finansach publicznych, zgodnie z którym audyt wewnętrzny jest działalnością niezależną i obiektywną,
2. art. 277 ust. 3 ustawy o finansach publicznych, zgodnie z którym działalnością wieloosobowej komórki audytu wewnętrznego kieruje audytor wewnętrzny, zwany dalej „kierownikiem komórki audytu wewnętrznego,
3. art. 280 ustawy, zgodnie z którym kierownik komórki audytu wewnętrznego podlega bezpośrednio kierownikowi jednostki, a w urzędzie administracji rządowej, w którym tworzy się stanowisko dyrektora generalnego urzędu – dyrektorowi generalnemu w zakresie określonym odrębnymi ustawami,
4. art. 282 ustawy, zgodnie z którym kierownik jednostki, a w urzędzie administracji rządowej, w którym tworzy się stanowisko dyrektora generalnego urzędu – dyrektor generalny, zapewnia warunki niezbędne do niezależnego, obiektywnego i efektywnego prowadzenia audytu wewnętrznego, w tym zapewnia organizacyjną odrębność komórki audytu wewnętrznego oraz ciągłość prowadzenia audytu wewnętrznego w jednostce.

Przypomnę, że zgodnie z art. 277 ust 4 ustawy o finansach publicznych do audytora wewnętrznego zatrudnionego w jednoosobowej komórce audytu wewnętrznego przepisy ustawy dotyczące kierownika komórki audytu wewnętrznego stosuje się odpowiednio.
Miejsce komórki audytu wewnętrznego w strukturze organizacyjnej jednostki określają, więc znamiona: organizacyjnej odrębności, niezależności, obiektywności, bezpośredniej podległości jej kierownikowi jednostki i w określonym zakresie dyrektorowi generalnemu.
A zatem:
• Komórka audytu wewnętrznego nie może to być komórka w ramach istniejącej innej komórki, gdyż nie spełnia to warunku organizacyjnej odrębności;
• Kierownikiem tej komórki nie może być kierownik innej komórki urzędu, gdyż przeczy to zasadzie niezależności i obiektywności audytu wewnętrznego;
• Kierownikiem tej komórki nie może być pracownik podlegający merytorycznie w strukturze hierarchicznej urzędu osobie innej niż kierownik jednostki i w pewnym zakresie dyrektor generalny urzędu, gdyż przeczy to zasadzie bezpośredniej podległości ww. osobom, a także zasadzie niezależności i obiektywizmu.
Zgodnie z tymi zapisami winna to być, zatem komórka ponadwydziałowa, z kierownikiem niezaangażowanym w pracę innych komórek urzędu, podlegającym bezpośrednio kierownikowi jednostki (a w zakresie określonym odrębnymi ustawami dyrektorowi generalnemu urzędu).
Na bezpośrednie, merytoryczne zwierzchnictwo kierownika jednostki nad audytem wewnętrznym wskazują też szczegółowe regulacje dotyczące funkcjonowania tegoż audytu. W szczególności kierownik jednostki:
• wydaje imienne upoważnienie do przeprowadzenia audytu (§ 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 1 lutego 2010 r. w sprawie przeprowadzania i dokumentowania audytu wewnętrznego (Dz.U. 2010, nr 21, poz. 108);
• roczny plan audytu opracowywany jest w porozumieniu z kierownikiem jednostki (art. 283 ustawy o finansach publicznych);
• ma wgląd w akta bieżące i stałe audytu (§ 16 ust. 2 rozporządzenia);
• otrzymuje ostateczne sprawozdania z wykonania zadań audytu (§ 26 rozporządzenia);
• podejmuje ostateczną decyzję odnośnie realizacji zaleceń audytu (§ 27 rozporządzenia);
• może zlecić wykonanie audytowi czynności doradczych (§29 rozporządzenia);
• otrzymuje sprawozdanie z wykonania rocznego planu audytu (§ 30 rozporządzenia);
• uzgadnia z kierownikiem audytu wewnętrznego przeprowadzenie audytu poza rocznym planem audytu.

W interpretacji standardu 1110 jest wprost napisane, że audyt wewnętrzny jest niezależny organizacyjnie, kiedy funkcjonalnie podlega temu, który:
• zatwierdza kartę audytu wewnętrznego,
• zatwierdza plan audytu wewnętrznego oparty na analizie ryzyka,
• otrzymuje od zarządzającego audytem wewnętrznym informacje na temat działań audytu wewnętrznego w odniesieniu do planu i innych spraw,
• zatwierdza decyzje w sprawie powołania i odwołania zarządzającego audytem wewnętrznym,
• zadaje pytania kierownictwu i zarządzającemu audytem wewnętrznym, żeby ustalić, czy występują niepożądane ograniczenia zakresu lub zasobów.
W świetle przytoczonych wyżej regulacji prawnych jest to tylko i wyłącznie kierownik jednostki.
W rzeczywistości niezależność audytu wewnętrznego jest ograniczona, jeśli w jego kontaktach z kierownikiem jednostki pośredniczy na przykład dyrektor generalny, sekretarz gminy czy dyrektor wydziału/departamentu Kontroli i Audytu.

Dlatego nie rozumiem skąd w całej Polsce od gmin po ministerstwa takie rozwiązanie organizacyjne jak wydział/departament Kontroli i Audytu (lub odwrotnie) jest ciągle stosowane i nikt na ten stan rzeczy nie reaguje! Nie ma tu żadnego znaczenia czy kierownikiem takiej komórki jest audytor wewnętrzny, czy inna osoba. Kierownik takiej komórki wykonuje funkcje zarządcze w jednostce i nie jest ani niezależny ani obiektywny.

Mówiąc „nikt nie reaguje” mam tu na myśli:
• samych audytorów wewnętrznych, bo nie korzystamy z takich narzędzi jak na przykład: standard 1110 …. Zarządzający audytem wewnętrznym musi, co najmniej raz na rok, potwierdzać radzie organizacyjną niezależność audytu wewnętrznego, czy samoocena audytu wewnętrznego, aby powiadomić kierownika jednostki o zagrożeniu niezależności i obiektywizmu,
• NIK, bo nie ocenia w sposób jednoznaczny zagrożeń niezależności i obiektywizmu audytu wewnętrznego w jednostkach kontrolowanych niestosujących się do obowiązującego prawa (ustawa i rozporządzenie),
• Ministerstwo Finansów w zakresie koordynacji audytu wewnętrznego,
• istniejących w Polsce stowarzyszeń i innych organizacji audytorów wewnętrznych od IIA Polska poczynając.

Audyt wewnętrzny musi być oddzielony od procesów decyzyjnych, tak, aby mógł realizować swoją pracę poza wszelkimi wpływami i bezstronnie, obiektywnie dokonując weryfikacji i świadcząc inne usługi doradcze.
Nikt mnie nie przekona, że można uzyskać efekt synergii łącząc lub chociażby koordynując – w sensie organizacyjnym (jedna komórka organizacyjna) – odrębne funkcje audytu wewnętrznego i kontroli (instytucjonalnej). Moim zdaniem w tym przypadku można uzyskać jedynie efekt motyla (anegdotyczne przedstawienie chaosu deterministycznego – w anegdocie trzepot skrzydeł motyla, np. w Ohio, może po trzech dniach spowodować w Teksasie burzę piaskową.) i to w szczególności w przypadku małych komórek audytowych, które w naszych jednostkach finansów publicznych stanowią większość. Mam tu na myśli faktyczną ich likwidację ❗ Efekt, o którym myślą autorzy tego pomysłu można uzyskać na jedynie poziomie komitetów audytu i tylko tam. Ale to już inna bajka, choć nie mniej ciekawa.

W tym kontekście działania opisane w strategii „Sprawne Państwo 2020” moim zdaniem są działaniami ograniczającymi funkcję audytu wewnętrznego i nie przyczynią się do zbudowania „nowoczesnego systemu zapewniającego poprawność i efektywność procesów gromadzenia i wydatkowania środków publicznych, określanego, jako Publiczna Wewnętrzna Kontrola Finansowa” (Komisja Europejska w 28 rozdziale negocjacyjnym pt. Kontrola finansowa).

[wacekservice]

Kikcloud,
z całym szacunkiem, ale ten – jakże słuszny – wykład, nie dla nas Audytorów.
Szkolenie przydałoby się twórcom, którzy noszą tytuły z kontrolą związane i wszczepioną maja idę krzewienia kontroli.
A że krzewić coś bliżej nieopisanego nie jest łatwo, to lepiej wykrzewianie idzie, nieprawdaż?
Smutne to, że ludzie, których przepisy prawa obowiązują w równej mierze, chcą prawo doginać do swojej wizji i misji, a idzie to tym łatwiej, że nie ma ŻADNEGO systemowego podejścia do funkcji audytu, a koordynacja jest tylko w nazwie … 😐

[kikcloud]

Wacek ❗ Myślę, że jednak dla nas. Jeżeli teraz będziemy pasywni i nie będziemy się odzywać, to wyleją nas jak to dziecko z kąpielą w imię „sprawnego państwa”. Sadzę też, że nikt po drugiej stronie nie będzie bronił obiektywizmu i niezależności audytu wewnętrznego. 🙁

[wojak]

[kikcloud]

Widzę, że moja egzegeza aktów prawnych dotyczących miejsca i roli audytu wewnętrznego nie budzi do tej pory żadnych zastrzeżeń. To może mi wytłumaczycie, dlaczego nikt się nie domaga stosowania obowiązującego prawa. Na co czekamy? Może czekamy na zmiany prawa, które zostały zasygnalizowane w przytoczonej wyżej Strategii? ❗

[wacekservice]

nie bardzo widzę pola do dyskusji wobec kwestiii bezdyskusyjnej,
bo jak się ma do siebie akt prawny w randze ustawy, a jak rozporzadzenie?
Jak finanse publiczne do stategii?
No to pytanie retoryczne:
jak się ma DZIAŁ VI uofp do …
no właśnie, do czego? do epickich rozważań, jakby to było, gdyby było?
A do Wojaka teza odrębna:
audytor sam odpowiada za swoją postawę, bo od tego ma atrybuty swego zawodu, jak niezależność, obiektywizm profesjonalizm. Jak się audytor tego trzyma, to tam jego miejsce, gdzie sam staje.
A jak się widzi w apteczce samochodowej, to serdecznie współczuję, ale chyba pora samemy zawód zmienić 👿

[gapa]

Daremne żale – próżny trud,
Bezsilne złorzeczenia!
Przeżytych kształtów żaden cud
Nie wróci do istnienia.

Świat wam nie odda, idąc wstecz,
Znikomych mar szeregu –
Nie zdoła ogień ani miecz
Powstrzymać myśli w biegu.

Trzeba z żywymi naprzód iść,
Po życie sięgać nowe…
A nie w uwiędłych laurów liść
Z uporem stroić głowę.

Wy nie cofniecie życia fal!
Nic skargi nie pomogą –
Bezsilne gniewy, próżny żal!
Świat pójdzie swoją drogą.

Adam Asnyk

Trzeba było przez ostatnie dziesięć lat ciężko pracować nad wytworzeniem istotnej teoretycznej wiedzy i praktycznych metod audytu, a nie poklepywać się po plecach na pseudoszkolenowych spędach.
Może uda się dojechać na etatach do emerytury, a może nie …

[kikcloud]

[QUOTE BY= Gapa]
Trzeba było przez ostatnie dziesięć lat ciężko pracować nad wytworzeniem istotnej teoretycznej wiedzy i praktycznych metod audytu, a nie poklepywać się po plecach na pseudoszkolenowych spędach.
Może uda się dojechać na etatach do emerytury, a może nie …[/QUOTE]

Wydawało mi się, że w gąszczu nóg, trzeba było większej kreatywności ❗
Łopaty trzeba było dokupić ❗
Trzeba było dzwonić, jak miałem 14 lat ❗
Trzeba było rozstrzelać poetę ❗ (to nie ja tylko Wojaczek) 😉
Trzeba było zagrozić wetem. Dostalibyśmy więcej z UE ❗
Po jego strzale trzeba było reanimować bramkarza ❗
Psa zamkniętego na terenie ośrodka Caritas trzeba było uśpić ❗
Trzeba było w końcu wsadzić kij w mrowisko i powiedzieć: jest źle ❗
Po tych dwóch treningach trzeba było jednak wziąć się za siebie, żeby zakwalifikować się do konkursu. ❗

GAPA wygooglowałem Ci parę innych „trzeba było”
Liczę na to, że po tak celnej diagnozie powiesz nam, co teraz mamy robić. 😉 Możesz to potraktować jako czynność doradczą.

Pozdrawiam ciepło. Wszak śnieg na dworze.

[gapa]

Oj, przecie to proste – można robić nic albo zacząć robić to, co należało robić przez ostatnie 10 lat.

Zawsze są dwie możliwości do wyboru – to się nazywa niezależność …

[wojak]

[kikcloud]

A ja naiwnie myślałem, że będziemy dyskutować merytorycznie. Tak jak na kolegów po fachu przystało. No cóż. Znów się nie udało. 😥

[wojak]

[wacekservice]

To jest absolutnie fantastyczne, jeżeli komentuje się zawód audytora z tezą, że atrybuty jego zawodu, to dyrdymały …
Wojak, Chłopie – co dla Ciebie w podstawach tego zawodu ma znaczenie?

[Autor]

Wpisy