[quote_center]Odpowiedzialność za zapobieganie oszustwom i wykrywanie defraudacji spoczywa na kierownictwie i organie nadzorczym, a nie na audytorze.[/quote_center]
[quote_center]Podstawowym celem badania jest wyrażenie opinii o sprawozdaniu finansowym, a nie wykrywanie manipulacji.[/quote_center]
Wybuch kryzysu finansowego, czyli ogólnoświatowego kryzysu gospodarczego rynków finansowych i bankowych, był ogromnym zaskoczeniem dla większości użytkowników tych rynków.
[quote_box_right]Pojawiły się liczne pytania: [/quote_box_right] Gdzie był audytor? Dlaczego wyraźnie nie komunikował, że istnieje ryzyko, iż sprawozdania finansowe nie odzwierciedlają rzeczywistego obrazu sytuacji majątkowej i finansowej jednostek? Dlaczego nie pisał w opiniach i raportach o toksycznych aktywach, których wartość i realizowalność była wątpliwa?
Sytuacja związana z kryzysem finansowym mocno nadszarpnęła zaufanie do zawodu biegłego rewidenta i zdewaluowała jego rolę. Wśród interesariuszy pojawiły się wątpliwości, czy opinia z badania sprawozdania finansowego bez zastrzeżeń jest jakąkolwiek gwarancją, że sprawozdanie odzwierciedla rzeczywistość i pokazuje, w jakiej sytuacji finansowej znajduje się jednostka.
Podjęto wiele działań, aby zwiększyć zaufanie do profesji biegłego rewidenta. Państwa członkowskie Unii Europejskiej postanowiły postawić biegłym rewidentom i firmom audytorskim wymóg prowadzenia badań ustawowych zgodnie z międzynarodowymi standardami badania zatwierdzonymi przez Komisję Europejską, aby zapewnić odpowiednią, wysoką jakość badań sprawozdań finansowych. Organy nadzoru nad zawodem są coraz bardziej restrykcyjne i wnikliwe przy kontrolowaniu podmiotów uprawnionych do badania. Stworzono listę usług, których nie może świadczyć podmiot będący statutowym audytorem jednostki zainteresowania publicznego.
Czy tak naprawdę to biegli rewidenci wywołali kryzys finansowy? Czy biegli rewidenci wykazali się brakiem kompetencji i nie zauważyli symptomów tego kryzysu? Czy zwiększenie wymagań wobec audytorów i nadzoru nad rynkiem audytorskim jest kluczowe dla zwiększenia transparentności rynków finansowych i poprawy jakości sprawozdawczości?
Tuning jest częstszy niż błąd
Aby odpowiedzieć na powyższe pytania, należy się zastanowić, jaki jest cel badania sprawozdania finansowego i na czym koncentruje się audytor podczas przeprowadzania audytu finansowego. Z drugiej strony trzeba przeanalizować, co jest głównym powodem tego, że sprawozdania finansowe pokazują nieprawdę.
Sprawozdania finansowe mogą być zniekształcone na skutek błędu bądź celowego działania, czyli oszustwa sprawozdawczego (defraudacji sprawozdawczej). Najczęściej sprawozdanie finansowe nie jest sporządzone nieprawidłowo dlatego, że ktoś się pomylił. Jest niestety umyślnie „tuningowane”, aby jednostki mogły się pochwalić lepszymi wynikami, a wskaźniki wskazywały, że sytuacja finansowa i majątkowa jednostki jest korzystniejsza.
Osoby, które nie do końca się orientują, czym zajmuje się audytor, uważają, że jedną z jego ról jest wykrywanie oszustw, szczególnie oszustw sprawozdawczych. Interesariusze – udziałowcy, akcjonariusze lub banki – często mogą czuć się rozczarowani, że sprawozdanie było badane, a biegły rewident nie wykrył oszustwa i tego, że sprawozdanie zostało zniekształcone w wyniku świadomych działań, a nie błędu.
Uwaga! Podstawowym celem badania jest wyrażenie opinii o sprawozdaniu finansowym w zakresie rzetelnego i jasnego przedstawienia sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego. Celem badania sprawozdania finansowego nie jest na pewno wykrywanie oszustw, również oszustw sprawozdawczych, choć audytor przy planowaniu i przeprowadzaniu czynności badawczych uwzględnia ryzyko zniekształcenia sprawozdania finansowego spowodowane oszustwem.
Skąd się biorą zniekształcenia
Biegłego rewidenta interesuje domniemane, podejrzewane lub dowiedzione oszustwo, które może prowadzić do istotnego zniekształcenia sprawo- zdania finansowego. Nie czyni on natomiast żadnych prawnych ustaleń do tego, czy oszustwo faktycznie wystąpiło.
Badając sprawozdanie finansowe, audytor musi zidentyfikować i ocenić ryzyko defraudacji i jego wpływ na sprawozdanie finansowe. Zawsze jednak istnieje ryzyko niewykrycia istotnych zniekształceń sprawozdania finansowego związanych z oszustwem. Nawet badanie zaplanowane i przeprowadzone z należytą starannością może nie wykryć istotnego oszustwa, szczególnie gdy polega ono na:
– fałszerstwie;
– rozmyślnym niezarejestrowaniu transakcji;
– fałszywych oświadczeniach;
– zmowie.
Źródło (i Dalsza część artykułu) >> Rzeczpospolita.pl<<